Diagnostyka guzów płuca
Guzy płuca - rozpoznanie
Pojęcie guza płuca jest bardzo szerokie. Obejmuje zmiany zarówno łagodne jak i złośliwe. W niektórych przypadkach niedużych guzków, do 10 mm zalecana jest jedynie obserwacja. Oznacza to kontrolne badanie tomokomputerowe po 3 lub 6 miesiącach. Dalsze postępowanie uzależnione jest od wyniku badania kontrolnego. W innych przypadkach konieczna jest dalsza szczegółowa diagnostyka. Jej celem jest po pierwsze ustalenie rozpoznania mikroskopowego. Po drugie określić stopień zawansowania choroby oraz ogólną wydolność chorego. Na tej podstawie możemy ustalić czy zachodzi konieczność leczenia operacyjnego oraz czy u danego chorego możemy przeprowadzić operację.
W celu ustalenia rozpoznania musimy pobrać materiał do badania mikroskopowego. Dokonać tego możemy na kilka sposobów. Do najprostszych należą bronchoskopia oraz jej różne modyfikacje bronchoskopia oraz jej różne modyfikacje . Podczas tego badania można pobrać wycinki lub wydzielinę oskrzelową do badania mikroskopowego. Dodatkowo możemy określić minimalny zakres leczenia operacyjnego. Innym sposobem pobrania materiału jest cienkoiglowa biopsja aspiracyjna (BAC) . Jeżeli w tych badaniach nie uda się rozpoznać choroby należy rozpocząć diagnostykę inwazyjną czyli uzyskanie próbek na drodze zabiegów operacyjnych. Niektórzy chorzy kwalifikowani są do zabiegu diagnostycznego, który może być kontynuowany jako operacja lecznicza z radykalnym wycięciem guza i odpowiedniego obszaru zdrowego miąższu płuca (w zależności od rozpoznania)
W celu określenia stopnia zaawansowania choroby stosujemy głównie techniki radiologiczne jak badanie tomokomputerowe klatki piersiowej,
usg jamy brzusznej i badanie Pozytonowej Emisyjnej Tomografii (PET).
Czasem, zwłaszcza jeśli guzowi płuca towarzyszą powiększone węzły chłonne śródpiersia uzyskanie oceny stopnia zaawansowania choroby możemy połączyć
z ustaleniem rozpoznania.
W tym celu wykorzystujemy EBUS oraz mediastinoskopię .
Testy
W pierwszym etapie zespół anestezjologiczny musi wyłączyć z wentylacji operowane płuco co powoduje jego zapad. Następnie wykonujemy 2 nacięcia długości 1 cm oraz jedno większe długości 4-6 cm na bocznej części klatki piersiowej (tzw. minitorakotomia). Niekiedy istnieje potrzeba wykonania dodatkowego 1 cm nacięcia pomocniczego. Przez małe nacięcia wprowadzamy porty (rurki średnicy 1 cm) do jamy opłucnej. W pierwszym etapie operacji preparujemy elementy wnęki płuca - rozdzielamy szczelinę międzypłatową, uwalniamy więzadło płucne wydzielamy żyłę i tętnice do operowanego płata.
Ponieważ leczenie operacyjne guzów płuca polega na wycięciu, w różnym zakresie miąższu płuca, a zatem zmniejszeniem powierzchni oddechowej przed zabiegiem operacyjnym musimy określić wydolność układu oddechowego i krążeniowego. Natura obdarzyła nas dużą rezerwą oddechową. Jednak w miarę upływu wieku czy palenia tytoniu rezerwa ta ulega zmniejszeniu. W chwili zabiegu musimy ocenić jak operacja wpłynie na dalsze życie chorego. W tym celu każdemu choremu wykonujemy spirometrię. W trakcie tego krótkiego badania możemy sprawdzić jaka jest pojemność układu oddechowego oraz jego prawidłowe funkcjonowanie.
W praktyce bardzo przydatne okazały się proste testy czynnościowe. W Klinice stosujemy dwa sprawdziany. Pierwszy z nich polega na wejściu schodami na piętro. Optymalnym wynikiem jest pokonanie bez przystanku dwóch pięter. W drugim teście sprawdzamy ile metrów pacjent przejdzie przez okres 6 min. Wynik porównywany jest do tabeli norm i uzależniony jest od wieku chorego, jego wagi i wzrostu. Na tym etapie możemy wykonać również inne konieczne badania uzależnione od np. chorób współistniejących.
Po uzyskaniu i zebraniu wszystkich wyników badań indywidualnie dla każdego chorego ustalane jest dalsze powstępowanie, kwalifikacja do leczenia operacyjnego, obserwacji lub skierowania chorego do innego specjalisty. Bardzo pomocne w tym są cotygodniowe kominki wielospecjalistyczne, gdzie wspólnie z radiologami, pulmonologami oraz onkologami możemy wybrać najlepsze postępowanie diagnostyczne i lecznicze.
BAC/BAG
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC, oligobiopsja) - jest rodzajem badania cytologicznego i polega na pobraniu próbki komórek za
pomocą cienkiej igły wprowadzonej do tkanki i przyłożeniu podciśnienia (pociągnięcie tłoka strzykawki podłączonej do igły).
W przypadku guzów płuca biopsje taka wykonujemy pod kontrolą tomokomputera. Możemy wtedy bardzo precyzyjnie ustalić czy koniec
igły jest zlokalizowany w guzie. Niestety metoda ta ma ograniczenia wynikające po pierwsze z ruchomości oddechowej płuc oraz anatomi układu oddechowego.
W większości przypadków igła biopsyjna musi na drodze do guza przejść pzez powietrzny miąższ płucny.
W konsekwencji może dojść do wydostania się powietrza do przestrzeni między płucem i ściana klatki piersiowej W ten sposób powstaje odma opłucnowa.
W większości przypadków ilość powietrza jest znikoma i wchłania się samoistnie.
Tylko niewielka liczba chorych wymaga jedno lub kilkudniowego leczenia drenażem jamy opłucnej.
Z uwagi na niewielki rozmiar igły biopsyjnej mała jest też ilość pobranego materiału,
ale najczęściej pozwala na ustalenie rozpoznania i kwalifikację do leczenia operacyjnego.
Biopsja gruboigłowa (BAG) - polega na wprowadzeniu specjalnej grubej igły bioptycznej do tkanki i pobraniu jej cylindrycznego wycinka, uzyskuje się w ten sposób kawałek tkanki lub narządu. Badanie to zarezerwowane jest dla guzów ściany klatki piersiowej lub guzów płuca do niej przylegających. Najczęściej wykonujemy je pod kontrolą ultrasonografii lub tomokomputera. W tym przypadku z uwagi na dużą ilość materiału oczkujemy na dość precyzyjne rozpoznanie. Badanie wykonujemy w znieczuleniu miejscowym i obarczone jest niewielkim odsetkiem powikłań. Może wystąpić niewielkie krwawienie lub odma opłucnowa.
Do góry